Ik richt mij speciaal op trainingen in Mindfulness, MBCT, ACT en Compassie.
Mindfulness
Mindfulness is een term die moeilijk precies te vertalen is. Termen die dichtbij komen zijn: opmerkzaamheid, aandachtgerichtheid, aandachtigheid, alert zijn.
Mindfulness gaat over de kunst om in het Hier-en-Nu aanwezig te zijn, om de aandacht te hebben bij waar we op dat moment mee bezig zijn.
Jon Kabat- Zinn formuleerde het alsvolgt: “Mindfulness is een manier om aandacht te geven, bewust, in dit moment, zonder oordeel”.
Dit is het tegendeel van functioneren op de automatische piloot: leven en werken zonder ons bewust te zijn van waar we mee bezig zijn, doorgaan zonder aandacht. Gedachten gaan vaak met ons op de loop, zoals piekeren over verleden of toekomst; of we jagen verplichtingen na.
Mindfulness kan o.a. leiden tot meer rust in je hoofd, een betere concentratie, ontspanning, en mildere houding t.o.v. jezelf, minder oordelen, nieuwe inzichten en heldere en bewuste keuzes. Je leert beter te luisteren naar wat je lichaam te vertellen heeft en gaat gezonder om met je energie.
Mindfulness is het herkennen van onze gewoontepatronen (zoals gedachtepatronen) en het oefenen in loslaten daarvan, zodat hinderlijke patronen niet langer hoeven leiden tot bijv. angst, stress, depressie of burnout. Je krijgt weer de regie over je eigen gedachten.
Oefenen in mindfulness is ook oefenen in aanvaarden van wat er is, ongeacht of je het als prettig of als onprettig ervaart. Stoppen met vechten tegen hinderlijke gedachten, fysieke ongemakken of emoties. Oefenen in mindfulness is leren anders om te gaan met stress, pijn en vermoeidheid.
Mindfulness leert je er te mogen Zijn, zonder oordeel en zonder steeds op een resultaat gericht te zijn.
Enkele belangrijke aspecten die bij mindfulness horen, zijn: niet oordelen, geduld, onbevangenheid, vertrouwen, acceptatie, niet streven naar resultaat, mild zijn en loslaten.
De wortels van mindfulness liggen in het Boeddhisme. Jon Kabat-Zinn heeft mindfulness voorzien van een ‘westers jasje’ en zo de mindfulnesstraining opgezet zoals die nu ook op veel plaatsen in Nederland wordt gegeven.
MBCT wordt in het Nederlands ook wel aandachtgerichte cognitieve therapie genoemd. In MBCT wordt mindfulness als vaardigheid aangeleerd bij de behandeling van met name chronische en recidiverende depressies, maar ook bij fobieën en chronische pijn. Door middel van mindfulness kunnen cliënten met depressieve gedachten leren deze gedachten vroegtijdig te herkennen en leren op een effectieve wijze met deze onvermijdelijke gedachten om te gaan.
Daarnaast vormt mindfulness een essentieel element van de Acceptance and Commitment Therapy (ACT).
Acceptance and commitment therapy (ACT) is een relatief nieuwe vorm van gedragstherapie die aan het eind van de 20ste eeuw is ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog Steven C. Hayes. In ACT wordt cliënten geleerd zich te richten op zaken die ze op directe wijze kunnen beïnvloeden, zoals hun eigen gedrag, in plaats van controle proberen te krijgen over ervaringen die niet direct te beïnvloeden zijn, zoals emoties en gedachten. Dit impliceert een acceptatiegerichte houding ten opzichte van deze emoties en gedachten. Kern van ACT is de filosofie dat het vechten tegen onvermijdelijke zaken uiteindelijk ten koste gaat van een waardevol leven.
ACT is beïnvloed door boeddhistische inzichten in de onvermijdelijkheid van menselijk leed, maar religie vormt geen onderdeel van de behandeling. Wel wordt veel gewerkt met aandachtgerichte oefeningen (mindfulness). Daarnaast wordt er zeer veel gebruik gemaakt van metaforen, de therapeutische relatie, experiëntiële oefeningen en humor.
(Zelf-)compassie
Wat is Compassie?
Een veel gebruikte omschrijving is: pijn of ongemak onder ogen zien en de intentie hebben om de pijn te verzachten of op te heffen, bij onszelf en anderen.
Uitgangspunt daarbij is dat we als mens ongemak ervaren in ons leven zoals pijn, verdriet, tegenvallers.
We kunnen ook last hebben van onze patronen zoals perfectionisme, behoefte aan controle, drang om de beste te zijn, strengheid, verslaving e.a.
Dit kan samengaan met piekeren en gevoelens van stress met zich meebrengen.
We kunnen teleurgesteld raken in onszelf, wellicht onszelf afkeuren. Gevoelens van schuld of schaamte kunnen ontstaan.
Een innerlijke, kritische stem is daarbij vaak aan het woord. We zijn (te) streng voor onszelf.
Dit alles kan o.a. leiden tot chronische stress, burn-out, angst of depressieve klachten.
Zelfcompassie is erop gericht om stil te staan bij dergelijke patronen en onprettige gevoelens, ze niet weg te stoppen en vriendelijk en begripvol voor onszelf te zijn i.p.v. kritisch en afkeurend.
Want over het algemeen zijn we voor anderen begripvoller en vriendelijker dan voor onszelf.
Onderzoek heeft aangetoond dat mensen die meer zelfcompassie hebben, gelukkiger zijn en tevredener over hun leven; ze zijn gemotiveerder, hebben betere relaties en een betere fysieke gezondheid.
Ze hebben ook de veerkracht om te kunnen omgaan met stressvolle momenten in het leven bijv. bij een scheiding, gezondheidsproblemen, falen of verlieservaringen.
Vanuit zelfcompassie is het makkelijker om zaken die op je pad komen te aanvaarden
Compassievol zijn voor jezelf is niet hetzelfde als medelijden hebben met jezelf en passief zijn. Vanuit compassie met jezelf kun je kijken naar wat je nodig hebt en jezelf troosten en kalmeren op moeilijke momenten. Als je op deze wijze goed voor jezelf zorgt ben je beter in staat om op een gezonde en wijze manier te handelen.
Zelfcompassie leidt ook tot compassie hebben voor anderen. Op die manier kun je een positieve bijdrage leveren aan het dagelijks leven om je heen.